گزارش گمرك از ۴۰ شاخص آماری تجارت خارجی كشور در سال ۱۴۰۲

به گزارش روابط عمومی گمرک ایران، محمد رضوانی فر معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران با اشاره به اهمیت این گزارش اعلام کرد: نخستین بار است که چنین گزارشی با در نظر گرفتن 40 شاخص مهم و تاثیرگذار از وضعیت تجارت خارجی کشور در یکسال گذشته ارائه می‌شود تا صاحب‌نظران اقتصادی، منتقدان، تحلیل گران، فعالان حوزه کسب و کار و تجارت، تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان در فضایی شفاف و روشن موضوعات مرتبط با حوزه تجارت خارجی را تحلیل کنند.

بنابراین گزارش، روند مبادلات تجاری کشور، واردات خودرو سواری نو، کشنده‌ها، شمش طلا، گوشی تلفن‌همراه، محصولات پتروشیمی، اقلام عمده کالاهای وارداتی و صادراتی و کالاهای اساسی، کشورهای عمده مقاصد صادراتی و طرف معامله واردات، تراز تجاری کشور بدون نفت و با احتساب نفت، صادرات فرش‌‌ و ترانزیت خارجی از عمده‌ترین مواردی است که در 40 نکته جمع بندی و در گزارش معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران به صورت مختصر به آنها پرداخته شده است.

محمد رضوانی‌فر، شاخص‌های مهم آماری تجارت خارجی کشور در سال گذشته را در 40 نکته بیان کرد.

   نکته1) صادرات 12 ماهه سال 1402 بدون احتساب صادرات برق، نفت، خدمات فنی مهندسی و تجارت‌چمدانی 49.4 میلیارد دلار بوده است؛ که نسبت به سال قبل از آن 8.9 درصد کاهش داشته است.

نکته2) صادرات نفت در 12 ماهه 1402، به میزان 35.9 میلیارد دلار بوده است که نسبت به سال 1401 رشدی 8.6 درصدی داشته است.

نکته3)صادرات خدمات فنی مهندسی در سال 1402 به 1.3 میلیارد دلار بالغ گردید. که نسبت بهسال 1401 تغییر نداشته است. (این آمار شامل خدمات فنی مهندسی دارای قرارداد می باشد).

نکته4) صادرات از محل تجارت چمدانی به 300 میلیون دلار بالغ گردید؛ که نسبت به سال قبل از آن رشدی 90 درصدی داشته است. (لازم به ذکر است در کنار مبادلات تجاری با کشورهای عضو CIS از طریق گمرکات آستارا، باجگیران، پلدشت، دوغارون، سرخس، سرو، لطف آباد و نوردوز در اینرویه فعال هستند).

نکته5) مجموع صادرات کشور با احتساب نفت، برق، تجارت چمدانی 86.9 میلیارد دلار بودهاست.

نکته6) مجموع واردات کشور (بدون احتساب شمش طلای استاندارد) 64.3 میلیارد دلار بوده است که رشد 6.7 درصدی نسبت به سال قبل از آن دارد.

نکته7)در 12 ماهه سال 1402 بیش از 30 تن شمش طلای استاندارد به ارزش 1.9 میلیارد دلار واردکشور شده است. که در خصوص لحاظ کردن آن در زمره واردات کشور این ملاحظه را باید در نظرداشت که عملاً از طریق واردات شمش طلای استاندارد (3 درصد کل واردات کشور) وجوه حاصل از صادرات به کشور بازگشته است.

نکته8)کل واردات کشور با احتساب همه اقلام به علاوه شمش طلای استاندارد به 66.3 میلیارددلار رسیده است.

نکته9)در 12 ماهه 1402 با احتساب صادرات نفت خام، خدمات فنی مهندسی و برق شاهد بالغ بر20.6 میلیارد دلار مازاد تجارت خارجی هستیم.

نکته10) در 12 ماهه سال 1402 بدون احتساب نفت خام، خدمات فنی و مهندسی و برق به حدود16.8 میلیارد دلار کسری تجارت خارجی داشته‌ایم.

نکته11) حجم تجارت خارجی کشور در سال 1402 (مجموع واردات و صادرات کلیه اقلام) به 153 میلیارد دلار رسیده است که نسبت به سال 1401 رشدی 2.6 درصدی داشته است.

نکته12) وزن صادرات (بدون نفت خام) به حدود 136.4 میلیون تن بالغ گردید که رشدی9.8 درصدی نسبت به سال 1401 داشته است.

نکته13) صادرات کالاهای پتروشیمی در سال 1402 به میزان 48.8 میلیون تن به ارزش 19.4 میلیارددلار بوده است که کاهش 28.6 درصدی در ارزش را شاهد بوده است که ناشی از کاهش قیمت متوسط اقلام صادراتی پتروشیمی از 496 دلار در سال 1401 به 398 دلار در سال 1402 بوده است.

نکته14) متوسط قیمت اقلام صادراتی پتروشیمی در سال 1402 حدود 398 دلار بوده است کهنسبت به عدد 496 دلاری سال 1401 متوسط قیمت کاهشی 98 دلاری حدود 20 درصدی داشته است.به تعبیری اگر حجم صادر شده در سال 1402 با متوسط قیمت سال 1401 صورت می گرفت ارزشصادرات اقلام پتروشیمی بجای 19 میلیارد دلار به 24 میلیارد دلار بالغ می گردید.

نکته15) در بین 10 قلم کالاهای صادراتی بیشترین رشد ارزش متعلق به گازهای نفتی (63 درصد)، سنگ‌آهن (62.5 درصد) و قیر (22 درصد) بوده است.

نکته16) در بین 10 قلم عمده کالاهای صادراتی بیشترین کاهش در ارزش به ترتیب متعلق بودهاست به گاز طبیعی مایع شده (59 درصد) پروپان مایع شده (19 درصد) و بوتان مایع شده (6 درصد).   

   نکته17) متوسط ارزش هر تن کالاهای صادراتی 362 دلار بوده است که کاهش 17 درصدی نسبت به‌سال 1401 داشته است.

نکته18) وزن واردات با حدود 39 میلیون تن شاهد افزایش 4.4 درصدی نسبت به سال 1401 داشته است.

نکته19) بیشترین افزایش از لحاظ ارزش در کالاهای وارداتی به ترتیب متعلق است به شمش طلای استاندارد (البته با لحاظ کردن نکته 7)، تراکتور 93 درصد رشد و قطعات منفصله جهت تولید خودروی سواری با رشدی 78 درصدی. (در کد تعرفه 98870312)

نکته20) در بین 10 قلم کالای وارداتی بیشترین کاهش به لحاظ ارزش به ترتیب متعلق بوده است به گندم 50.4 درصد، برنج 42.6 درصد و دانه سویا با 24.3 درصد کاهش نسبت به سال 1401.

نکته21) اقلام اساسی شامل ذرت دامی، دانه سویا، برنج، روغن دانه آفتابگردان، کنجاله سویا وگندم موجود در فهرست 10 قلم اول کالاهای وارداتی در مجموع از نظر وزنی 48.6 درصد و از نظر ارزشی 15.4 درصد از کل واردات کشور بوده است.

نکته22) میزان واردات 25 قلم کالای اساسی در 12 ماهه 1402 بالغ بر 24.7 میلیون تن و به ارزش19.5 میلیارد دلار بوده است. که 63.4 درصد از وزن و 29.4 درصد از ارزش کل واردات را بهخود اختصاص داده اند.

نکته23) در بین اقلام اساسی وارداتی اگر صرفاً اقلام خوراکی را لحاظ نماییم به اعداد جالب23.5 میلیون تن (60 درصد از کل واردات کشور از لحاظ وزن) به ارزش 14.3 میلیارد دلار (22 درصداز کل واردات کشور از لحاظ ارزش) می رسیم.

نکته24) متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی 1697 دلار بوده که نسبت به رقم 1614 دلار در سال 1401 رشدی 5 درصدی داشته است.

نکته25) واردات خودروی سواری نو (ذیل تعرفه 8703) بالغ بر 11 هزار و 236 دستگاه به ارزش 224 میلیون دلار بوده است.       نکته26) واردات گوشی تلفن همراه در همه انواع (تعرفه‌های 85171210، 85171390، 85171220، 85171420) در دو رویه تجاری و مسافری 14.7 میلیون دستگاه به ارزش 3.2 میلیارد دلار بوده است.

نکته27) آمار واردات قطعی کشنده (کامیون) حدود 6 هزار و 500 دستگاه به ارزش 850 میلیون دلار بوده است.

نکته28) واردات اجزا و قطعات موتورسیکلت به وزن 91 هزار تن حدود 782 میلیون دلار بوده است.

نکته29) واردات اجزا و قطعات خودرو به وزن 643 هزار تن حدود 6 میلیارد دلار بوده است.

نکته30) بالاترین حجم مبادلات تجاری (جمع واردات و صادرات) بدون نفت به ترتیب در گمرکات استان های هرمزگان (34 میلیارد دلار 29 درصد کل مبادلات تجاری کشور از حیث ارزش)، تهران(15.4 میلیارد دلار 14 درصد کل مبادلات تجاری کشور از حیث ارزش) و خوزستان (15.1 میلیارد دلار 13 درصد کل مبادلات تجاری کشور از حیث ارزش) بوده است.

نکته31) از نظر ارزش صادراتی، گمرکات استان‌های هرمزگان، بوشهر، خوزستان، کرمانشاه، آذربایجان‌غربی و تهران در صدر جدول هستند و از نظر ارزش وارداتی، گمرکات استان‌های هرمزگان، تهران، خوزستان، کرمان، بوشهر و مازندران در صدر بوده اند.

نکته32) بزرگترین مقاصد تجاری در سال 1402 عبارت بودند از چین (13.9 میلیارد دلار)، عراق (9.2 میلیارد دلار)، امارات متحده عربی (6.6 میلیارد دلار) ترکیه (4.2 میلیارد دلار) و هند (2.2 میلیارد دلار). این 5 کشور در مجموع سهمی حدود 74.5 درصدی از نظر وزن و 73 درصدی از نظر ارزش به خود اختصاص داده است.

نکته33) بزرگترین مبادی واردات (کشورهای طرف معامله واردات) به ترتیب امارات متحده عربی20.8 میلیارد دلار)، چین (18.5 میلیارد دلار)، ترکیه (7.5 میلیارد دلار)، آلمان (2.2 میلیارد دلار)و هند (1.9 میلیارد دلار) بوده است. این 5 کشور در مجموع از نظر وزن حدود 65 درصد و از نظر ارزش 77 درصد از کل واردات کشور را به خود اختصاص داده اند.

نکته34) مجموع تجارت با 15 کشور همسایه در سال 1402 به حدود 60.8 میلیارد دلار بالغ گردیده است که رشدی 1.4 درصدی نسبت به سال 1401 داشته است که شامل 28.3 میلیارد دلار صادرات به 15 کشور و 32.5 میلیارد دلار واردات از 15 کشور بوده است.

نکته35) بزرگترین شریک تجاری کشور با لحاظ کردن مجموع مبادلات (واردات و صادرات) بدوننفت به ترتیب عبارتند از چین (مجموع 32.4 میلیارد دلار)، امارات متحده عربی (27.4 میلیارددلار)، ترکیه (11.7 میلیارد دلار) و عراق (9.8 میلیارد دلار).

نکته36) تراز تجاری کشور بدون نفت با چین، امارات و ترکیه منفی و با عراق مثبت است.

نکته37) در سال 1402 برای واردات قطعات منفصله خودرو در تمامی کد تعرفه‌ها (6 میلیارد دلار)،اجزا و قطعات موتور سیکلت (782 میلیارد دلار)، کشنده (850 میلیون دلار)، خودروی سواری نو(224 میلیون دلار)، اتوبوس (25 میلیون دلار) و آمبولانس و ... مجموعاً 8.2 میلیارد دلار منابعارزی کشور صرف شده است.

نکته38) ترانزیت خارجی کشور در 12 ماهه 1402 حدود 17.8 میلیون تن بوده است که رشدی36.5 درصدی نسبت به سال 1401 داشته است.

نکته39) بیشترین رشد ترانزیت خارجی در گمرکات پرویزخان، آستارا، باشماق و سرخس بوده است.

نکته40) صادرات فرش دستباف ایران از رکورد 2 میلیارد دلاری سالانه خود در دهه هفتاد و میانگین نیم میلیارد دلاری در سال در 10 سال پیش از تحریم‌های ظالمانه آمریکا به کمتر از 50 میلیون دلار در سال 1402 رسیده است.

 

گزارش گمرك از ۴۰ شاخص آماری تجارت خارجی كشور در سال ۱۴۰۲